“Entenderase por tortura todo acto polo cal se infrinxa intencionadamente a unha persoa dores ou sufrimentos graves, xa sexan físicos ou mentais, co fin de obter dela ou dunha terceira información ou unha confesión, de castigala por un acto que cometese ou se sospeite que cometeu, ou de intimidar ou coaccionar a esa persoa ou a outras, por calquera razón baseada en calquera tipo de discriminación, cando devanditas dores sexan infrinxidas por un funcionario público ou outra persoa no exercicio de funcións públicas, a instancia súa ou co seu consentimento”. Convención das ONU contra a tortura e outros tratos ou penas crueis, inhumanas ou degradantes. Aprobada polo Plenario da ONU o 10 de decembro de 1984. Ratificada polo Estado español, entrou en vigor en outubro de 1987
Clicade acá para aceder ao Informe completo en formato pdf (en castelán)
No informe deste ano recollemos 194 situacións en que se produciron agresións, torturas e/ou malos tratos a un total de 961 persoas:
Estas agresións producíronse sobre persoas baixo custodia dos funcionarios (comisarías, cuarteis, prisións ou outros centros de privación de liberdade) e/ou no transcurso de intervencións policiais (represión de manifestacións, etc.). Estas cifras non coincidirán co número de causas penais abertas por tortura e/ou malos tratos, dado que un mesmo caso ou situación pode dar lugar a unha ou a varias causas xudiciais. Como en anos anteriores, non se tiveron en conta todas as denuncias de torturas e/ou malos tratos das que se tivo coñecemento durante o ano 2014: algunhas foron excluídas do informe por petición expresa das persoas afectadas, outras porque a información recibida era insuficiente ou non estaba totalmente contrastada. Tamén hai que ter en conta que un importante número de casos de tortura e/ou agresións das Forzas e Corpos de Seguridade do Estado (FCSE) ou Funcionarios de Institucións Penais (FIIPP), non se denuncian nunca, nin ante os tribunais de xustiza nin ante ningunha outra instancia, pública ou privada, especialmente por parte de colectivos como o das persoas migrantes e/ou presas, ou outros de especial vulnerabilidade social como as persoas sen fogar, etc.
Nos 11 informes presentados pola CPDT entre os anos 2004 e 2014 coñecemos 2.931 situacións nas que 7.582 persoas víronse afectadas.
O cadro anterior mostra como as denuncias aumentan e diminúen sen que
poida observarse ningunha tendencia reseñable. O mesmo ocorre coas
situacións de tortura e/ou malos tratos, aínda que cunha menor
variabilidade. Isto obriga a reflexionar sobre as distintas conxunturas
que se ocultan nestes datos e que haberá que valorar nunha análise máis
pormenorizada. Respecto dos últimos 4 anos, podemos avanzar que aqueles
en os que houbo máis mobilizacións sociais (o 2011 e o 2012 en torno ao
15M e o 2014 ao redor das mobilizacións de protesta e solidariedade por
Gamonal e o desaloxo de Can Vies), supuxeron os de maior número de
persoas afectadas en toda a serie de datos recollida polos informes da
CPDT.Como desenvolvemos no informe completo, a distribución territorial das persoas e entidades que configuramos a CPDT é desigual e isto implica que os datos solicitados son superiores naqueles territorios onde si temos unha implantación, en detrimento de aqueloutros territorios nos que non. É por iso que insistimos tanto en lembrar que as situacións aquí presentadas son só unha parte da realidade, unha parte limitada por varios aspectos que comentamos no propio informe.
1°.- Distribución territorial dos datos
Esta distribución territorial que presentamos pode resultar pouco
esclarecedora para coñecer a incidencia real da práctica da tortura, ao
non ter en conta o número de habitantes de cada nación e, por tanto, a
incidencia real desta práctica en cada unha delas segundo o número de
casos por habitante. Estes outras análises, así como a desagregación por
provincias das situacións e denuncias coñecidas poden consultarse no
informe completo. Ademais, dada a importancia das denuncias recibidas
desde a Fronteira Sur (especialmente Ceuta e Melilla), no informe
incorpóranse unha análise da situación específica desta área xeográfica.2.- Distribución segundo as circunstancias da persoa agredida:
Por cuarto ano consecutivo prodúcese unha importante diminución no
número de denuncias por tortura en situacións de detención Incomunicada.
Con todo, a pesar da diminución en número absoluto, seguen existindo
este tipo de denuncias por malos tratos e vexacións nesta situación de
detención incomunicada, o que nos leva, unha vez máis, a esixir a súa
abolición. Neste informe, ademais, incluímos un resumo do estudo
Incomunicación e tortura, publicado precisamente en 2014. En segundo
lugar observamos que se triplica o número de persoas migrantes que
sofren este tipo de agresións respecto ao informe do ano anterior (a
preocupación por este incremento lévanos tamén a publicar unha análise
sobre os voos de deportación). En terceiro e último lugar, queremos
sinalar o importante incremento das denuncias por agresións no
transcurso ou con motivo de mobilizacións sociais respecto ao ano
anterior: en número totais, as 450 denuncias de 2014 supoñen un
incremento fronte ás 251 do 2013 e unha diminución fronte aos 591 do
2012.Pero no 2014 o incremento no número de persoas afectadas prodúcese ao mesmo tempo que se reducen o número de situacións coñecidas: das 66 situacións e 251 persoas afectadas de 2013, pasamos aos 53 casos e 450 persoas de 2014. Isto lévanos a pensar que a xente segue denunciando as agresións sufridas durante grandes mobilizacións, pero cada vez menos denuncia aqueloutras sufridas noutras protestas de menor calado.
3° Denuncias segundo funcionarios denunciados en 2014
Este cadro confirma a situación vista ao falar das mobilizacións
sociais e as persoas migrantes: a redución de situacións vai acompañada
dun incremento das persoas afectadas. A única excepción a estas
dinámicas dáse no caso das persoas presas, posto que o incremento do
número de denuncias non se acompaña dun incremento das denuncias contra
os funcionarios de prisións. Isto responde ao importante incremento das
agresións sufridas polas persoas presas durante os traslados, cando
están baixo custodia da Garda Civil.No informe completo, ademais deste, preséntanse outros cadros coa repartición territorial das denuncias segundo o corpo denunciado que permite visibilizar a incidencia real das denuncias recibidas polas policías autonómicas en cada territorio, así como avaliar mellor a incidencia que teñen as denuncias segundo as competencias correspondentes que ten cada policía.
Mortes baixo custodia do Estado español:
No ano 2014, tivemos noticia do falecemento de 50 persoas mentres se atopaban baixo custodia das Forzas e Corpos de Seguridade do Estado (FCSE) ou do persoal dalgún outro espazo de custodia público, ou pola súa actuación directa durante intervencións policiais (por exemplo, por efecto dos seus disparos). A estes datos habería que engadir unha persoa á que algunhas fontes dan por morta, pero cuxo corpo non foi achado, polo que preferimos considerala “desaparecida” (así consta nas nosas estatísticas).
Segundo os datos que nos constan na Coordinadora para a Prevención e Denuncia da Tortura (CPDT), desde o 1 de xaneiro de 2001 ata o 31 de decembro de 2014, tivemos constancia directa de 586 falecementos nestas circunstancias e aínda que somos conscientes de que moitas delas non merecen reproche penal e mesmo que algunhas delas responden a accidentes “inevitables”, cremos que outras responden a neglixencias, a fallos en salvagárdaa do dereito á saúde e a integridade física das persoas baixo custodia ou ás propias condicións hixiénico sanitarias da mesma, motivos que nos levan a preguntarnos cando e como se poñerá fin a esta situación.
No noso informe distinguimos dous grupos principais de mortes: as ocorridas en privación de liberdade (24 persoas) e as ocorridas na vía pública (un total de 26 persoas), incluíndo neste último apartado tanto os valos de Ceuta e Melilla como o mar, cando as mortes son o resultado dunha intervención das FCSE españolas.
Respecto ao corpo custodio á hora do falecemento, os datos do 2014 desagréganse da seguinte forma:
Falecementos baixo custodia en 2014
Somos conscientes de que moitas destas mortes non merecen reproche
penal e mesmo que algunhas delas responden a accidentes “inevitables”,
pero tamén cremos que outras responden a neglixencias, a fallos en
salvagárdaa do dereito á saúde e a integridade física das persoas baixo
custodia ou ás propias condicións hixiénico sanitarias da mesma, motivos
que nos levan a preguntarnos cando e como se poñerá fin a esta
situación.Ademais do resumido ata aquí, o informe completo tamén inclúe unha reflexión sobre a incidencia que as reformas legais pode ter sobre a denuncia de violacións de Dereitos Humanos, un resumo das recomendacións internacionais sobre esta materia publicadas nos últimos anos e unha crítica sobre a aplicación do Plan Nacional de Dereitos Humanos neste ámbito concreto. Como todos os demais informes, o do ano 2014 estará dispoñible na nosa web (http://www.prevenciontortura.org/) a partir do día da súa presentación…
en Sevilla, ao 4 de decembro de 2015.-
Ningún comentario:
Publicar un comentario