Os gobernos democráticos espanhois indultaron a 42 condenados por torturas e a 214 por malversación dende 1996

As polémicas que acompañan aos indultos máis soados (Sáenz, os catro mossos condenados por torturas, o recente ao condutor kamikaze) adoitan vir da man de recontos, balances e números máis ou menos metódicos e máis ou menos rigorosos. A base coa que traballar non é a mellor do mundo: a única información que temos sobre os indultos é o Real Decreto asinado para cada un deles e publicado no BOE. O seu reconto, análise e clasificación non é tarefa doada. Ata agora.
A Fundación Ciudadana Civio puxo en marcha O Indultómetro, unha páxina web na que todas e cada unha destas medidas de graza concedidas dende 1996 están clasificadas a man e pormenorizadas para que calquera cidadán interesado poida coñecer e mergullarse entre os datos un xeito rigoroso.

A web permite realizar buscas por delitos e por comunidades autónomas para descubrir, por exemplo, que entre os 10.158 indultos que se contan dende 1996, 65 son a condenados por delitos de prevaricación, 214 por malversación de caudais públicos (15 dos penados fórono en Cataluña e 13 na Comunidade Valenciana, por exemplo), 42 por tortura, 168 por homicidio e 31 por asasinato (xa sexa consumado ou en grao de tentativa). A busca por comunidades autónomas, ademais de situar as sentenzas dos agraciados e así poder estrullar un pouco máis os datos, desvela -na categoría outros- que 37 dos indultados durante estes 16 anos foran sentenciados no estranxeiro.

Entre os delitos que máis recibiron a prerrogativa de graza encóntranse os roubos (2.527) e os delitos contra a saúde pública (2.853), os mesmos que lideran os rankings de sentenzas condenatorias. Pero tamén reservaron un lugar para os delitos menos comúns, para agrupar aqueles casos que máis titulares provocaron. Ordenados e contextualizados de forma cronolóxica, van do indulto a Beira e Barrionuevo ata o que se concedeu ao condutor que, circulando en dirección contraria, acabou coa vida dun home.

O gráfico, que abrangue os gobernos de Aznar, Zapateiro e Rajoy, permite detectar os dous picos máis avultados: en 1998 concedéronse 1.582 indultos e no ano 2000, grazas ao indulto masivo a 1.328 presos -entre os que se encontraba o xuíz Javier Gómez de Liaño- outorgáronse 1.744 medidas de graza, o récord absoluto. Ambas as dúas cifras corresponden á época de goberno de José María Aznar.

A lei non esixe aos gobernantes que xustifiquen ou argumenten a concesión deste dereito. O único requisito en prol da información pública pasa por publicar un Real Decreto no Boletín Oficial do Estado (BOE) que inclúe o nome do indultado; a condena e cando e onde foi ditada; se o indulto é parcial, total ou unha conmutación por outra pena menor; e as condicións que, na maioría de casos, implican que o agraciado non cometa ningún delito doloso nun prazo concreto de tempo. Os responsables do proxecto, Juan Elosua e David Cabo, escorren esa información escasa, illada e pouco reutilizable para crear a primeira base de datos utilizable sobre o tema. A base de datos, o buscador e os gráficos permiten visualizar os indultos totais por ano, os concedidos para un tipo de delito concreto, así como acceder á fonte orixinal, a publicación do Real Decreto no que se asinou a concesión da graza.

Non é a primeira vez que Civio, unha organización sen ánimo de lucro que traballa por fomentar a transparencia e a apertura de datos, pon en marcha un proxecto para achegar informacións complexas á cidadanía dun xeito claro. Esta fundación está detrás de proxectos como Onde van os meus impostos?, España en chamas e, xunto a Access Info Europe, puxo en marcha a plataforma O teu dereito a saber, que permite a calquera persoa lanzar unha pregunta ás administracións públicas.